وکیل

سند اجاره‌ای به مدرکی گفته می‌شود که مالک آن (شخص حقیقی یا حقوقی)، برای مدت مشخص و در قبال دریافت مبلغی معین، آن را به فرد دیگری اجاره می‌دهد. این سند معمولاً برای ارائه به مراجع قضایی به‌عنوان وثیقه یا برای دریافت وام از بانک‌ها استفاده می‌شود.

افرادی که قصد دریافت وام بانکی دارند ولی سند معتبر به نام خود ندارند، یا زندانیانی که برای آزادی موقت یا مرخصی نیاز به وثیقه دارند، اغلب با مفهوم «اجاره سند» آشنا می‌شوند. در چنین شرایطی، موسسات یا اشخاصی وجود دارند که با شرایط مشخص، اقدام به ارائه سند اجاره‌ای می‌کنند.

با توجه به اینکه دریافت سند اجاره‌ای نیازمند پرداخت هزینه است و ممکن است ریسک‌هایی برای دریافت‌کننده داشته باشد، آگاهی از قوانین، شرایط و نکات مهم این نوع قرارداد، ضروری است.

وضعیت قانونی سند اجاره‌ای در ایران

در قوانین ایران، ماده مشخصی که به‌طور مستقیم به «سند اجاره‌ای» اشاره داشته باشد وجود ندارد. با این حال، ماده ۱۰ قانون مدنی می‌گوید:

«قراردادهای خصوصی، نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده‌اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است.»

بر این اساس، اجاره سند از نظر قانونی ممنوع نیست، مشروط بر اینکه سند معتبر باشد و در قرارداد اجاره، تمامی شرایط و جزئیات به‌صورت شفاف ذکر شود.

نکته مهم این است که در هنگام اجاره، حتماً از اصالت سند اطمینان حاصل شود، زیرا استفاده از سند جعلی یا مشکل‌دار می‌تواند باعث بروز مشکلات حقوقی و حتی اتهام کیفری شود.

موارد استفاده از سند اجاره‌ای

سند اجاره‌ای در موقعیت‌های مختلفی کاربرد دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• آزادی یا مرخصی زندانی: در صورت عدم امکان ارائه سند ملکی توسط خانواده یا خود زندانی، می‌توان از سند اجاره‌ای استفاده کرد.

• وثیقه برای وام بانکی: بانک‌ها معمولاً برای وام‌های بزرگ، سند ملکی شش‌دانگ و بدون مشکل ثبتی می‌خواهند. در صورت نبود سند به نام وام‌گیرنده، سند اجاره‌ای می‌تواند جایگزین شود.

• رفع ممنوع‌الخروجی: در برخی پرونده‌ها، با ارائه سند به‌عنوان تضمین، امکان خروج موقت از کشور فراهم می‌شود.

هزینه و قیمت سند اجاره‌ای

تعرفه ثابتی برای اجاره سند وجود ندارد و عوامل مختلفی بر قیمت آن تأثیر می‌گذارند، از جمله:

• نوع سند (ملک یا خودرو)

• ارزش سند

• مدت زمان اجاره

• نوع استفاده (برای وثیقه زندانی یا وام بانکی)

• شرایط خاص پرونده (مانند میزان وثیقه تعیین‌شده توسط دادگاه)

به طور معمول، موسسات ارائه‌دهنده سند اجاره‌ای بر اساس این موارد، مبلغ اجاره را محاسبه می‌کنند.

نکات مهم قبل از اجاره سند

• بررسی اعتبار و اصالت سند از طریق استعلام رسمی

• درج مبلغ، مدت و شرایط استفاده در قرارداد اجاره

• تعیین وجه التزام برای جلوگیری از تخلف طرفین

• امضای قرارداد و دریافت نسخه معتبر توسط هر دو طرف

جمع‌بندی

سند اجاره‌ای می‌تواند در بسیاری از موقعیت‌های حقوقی و مالی، به‌عنوان راه‌حلی موقت مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، قبل از اقدام به اجاره، باید از قانونی بودن، اعتبار سند و شفافیت قرارداد اطمینان حاصل کرد تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.